Książka uhonorowana najbardziej prestiżową nagrodą dla literatury rosyjskiej - `Bolszaja Kniga`, a także tytułem `Książka Roku 2010` Ukazała się po raz pierwszy w Rosji w 2010 roku i od tego czasu miała 10 wydań. Sto lat temu w Jasnej Polanie zdarzyło się coś, co wstrząsnęło światem. Osiemdziesięciodwuletni pisarz, geniusz i największa �wczesna sława literacka, hrabia Lew Tołstoj, potajemnie uciekł z domu w nieznanym kierunku. Od tego czasu szczeg�ły ucieczki i śmierci wielkiego starca obrosły mn�stwem mit�w i legend... Ostatecznie w listopadzie 1910 roku z 50 rublami w kieszeni dotarł do stacji Astapowo, gdzie stan zdrowia zmusił go do zatrzymania się. Na wieść o tym, że Lew Tołstoj umiera w niewielkiej i oddalonej od cywilizacji miejscowości, zjechały się media, by na bieżąco relacjonować stan zdrowia `sumienia narodu`. Aby ułatwić komunikację ze światem, wybudowano prowizoryczny telegraf, a raportom towarzyszyły komentarze najznamienitszych rosyjskich pisarzy, duchownych i władzy. To, co miało być dla Tołstoja początkiem nowego życia jako pielgrzymującego ascety, poszukującego prawdy o człowieku, stało się medialnym cyrkiem, w kt�ry włączyły się najważniejsze siły �wczesnej Rosji: Cerkiew, tajna policja i władze z carem Mikołajem II i premierem Piotrem Stołypinem na czele. Słowo anarchista określało go najlepiej - władzę uważał za zło, nawoływał do odmawiania służby wojskowej i� piętnował wszelki zbytek. Władze cerkiewne i świeckie także miały z nim spory kłopot - największy żyjący Rosjanin, sumienie narodu, od dziewięciu lat objęty był oficjalną ekskomuniką, ponieważ twierdził, że Cerkiew i�państwo są zepsute i�sprzeniewierzają się prawdziwemu chrześcijaństwu. Pomimo podejmowanych starań, do końca się nie nawr�cił. Jak twierdzi Pawieł Basiński, Tołstoj dzisiaj także jest niewygodny. Autor rekonstruuje wydarzenia na podstawie archiw�w i wszelakiej dostępnej dokumentacji. Śledzimy też dramatyczną sytuację rodzinną Tołstoja. Jakie powody kierowały nim, by uciec z Jasnej Polany? Czy był to `heroizm duchowy`, oznaka słabości czy może panika i strach przed czymś lub kimś...? Czy ta ucieczka wiązała się ze spisanym w największym sekrecie testamentem Tołstoja? Czy miał dosyć panującej w domu atmosfery, szpiegującej go żony, kt�ra podejrzewała, że zapisy ostatniej woli męża są dla niej niekorzystne? Książka ilustrowana jest rzadkimi fotografiami ze zbior�w muzeum w Jasnej Polanie oraz Państwowego Muzeum Lwa Tołstoja. Pawieł Basiński (ur. 1961) - ceniony pisarz, dziennikarz, krytyk i literaturoznawca. Studiował na uniwersytecie w Saratowie oraz w Literackim Instytucie im. Maksyma Gorkiego w Moskwie. Członek Związku Pisarzy Rosyjskich, wykładowca na rosyjskiej akademii literatury wsp�łczesnej. Zasiada w jury Nagrody Sołżenicyna. Autor kilkunastu książek: antologii wierszy, zbior�w esej�w i powieści. Jest specjalistą nie tylko od Lwa Tołstoja, ale i Maksyma Gorkiego czy Osipa Mandelsztama.
