Józef Weyssenhoff (1860-1932) i Leon Wyczółkowski (1852-1936), pisarz o ustalonej w historii literatury randze oraz wybitny malarz i grafik, artyści, których pewne elementy biografii kojarzą się okolicznościami życia, indywidualnymi preferencjami oraz sposobem przeżywania i pojmowania polskości. Ich twórczości poświęcona została niniejsza książka, będąca edytorskim efektem XXVII Konferencji Podlaskiej.
Monika Gabryś analizuje ewolucję wyobrażeń Boga w tekstach pisarza, rekonstruując przedstawienia zawarte w dziełach literackich i bezpośrednich wypowiedziach wolnych od rygorów fikcji artystycznej, jak to ma miejsce w 'Dziennikach'. Refleksje i wnioski opiera na materiale językowym ściśle i konsekwentnie traktowanym jako ich podstawa. Korzysta przy tym z doświadczeń zebranych przy okazji opracowywania tomu 'Słownictwa pism Stefana Żeromskiego - Niebo i piekło'. Należy to uznać za korzystny element warsztatu naukowego i przygotowania do pracy nad kolejną książką.
Zasygnalizowana w tytule tematyka stanowi w tym tomie punkt wyjścia do rozważań nad obecnością Lublina i Lubelszczyzny w życiu i twórczości pisarzy od XIX wieku do współczesności. Badawczemu oglądowi autorzy poddają szerokie spektrum problemów związanych z czasem, kategorią czasu, indywidualnym i pokoleniowym doświadczeniem przemijania, świadectwami trwania i ciągłości. Lublin i Lubelszczyzna dla wielu pisarzy stanowiły przestrzeń kształtowania osobowości twórczej, były też miejscem inspiracji artystycznych, źródłem wartości i estetycznych fascynacji, których odbicie znaleźć można zarówno w utworach literatów i publicystów wywodzących się z regionu, jak i dorobku artystów z Lubelszczyzną związanych tylko mentalnie.