Tomaszewski Patryk Knihy

W Wilnie w okresie dwudziestolecia międzywojennego działało wiele organizacji naukowych i kulturalnych, bujnie kwitło życie polityczne, jednak to właśnie uniwersytet i zgromadzeni wokół niego ludzie wpływali w bardzo dużym stopniu na intelektualne oblicze miasta. Ksiądz prof. Walerian Meysztowicz w książce Gawędy o czasach i ludziach wspominał: „Ale nie prasa i nie żywotność dyskusji politycznych stanowiły o znaczeniu Wilna. Odrodził się u stóp Zamkowej Góry, w dolinie Wilii i Wilejki, między Górą Trzykrzyską a wzgórzami Ponar, stary uniwersytet. »Miłe miasto widzę w snach – w ciasnej gdzieś ulicy – stoi stary drogi gmach – mury mej wszechnicy«. Właściwym centrum Wilna był Uniwersytet Stefana Batorego. Ton miastu nadawała młodzież”. W niniejszej książce autor odtworzył działalność społeczną, polityczną, kulturalną, sportową i naukową studentów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Ukazał wszystkie zorganizowane sfery aktywności młodzieży akademickiej w okresie od 1919 do 1939 roku. Na kartach monografii pojawiają się takie organizacje studenckie, jak: Bratnia Pomoc, Akademicki Klub Włóczęgów Wileńskich, Młodzież Wszechpolska, Legion Młodych, Myśl Mocarstwowa, korporacje akademickie, a także ważne postaci życia studenckiego, m.in. Czesław Miłosz, Antoni Gołubiew, Stanisław Stomma, Jerzy Putrament, Kazimierz Hałaburda i Wacław Korabiewicz.

Drugi wybór tekstów Adolfa Nowaczyńskiego został tak skonstruowany, aby zawierał możliwe najciekawsze artykuły autora Małpiego zwierciadła, pochodzące z lat 1926-1933, czyli z okresu nazywanego przez niego erą sanacji. Z racji nieprzejednanego stosunku Nowaczyńskiego do piłsudczyków, są to często teksty szydercze, emocjonalnie naładowane. W 1934 r. o Nowaczyńskim pisali m.in.: Stanisław CatMackiewicz: Jeden z najruchliwszych i najwybitniejszych dziennikarzy Europy. Adam GrzymałaSiedlecki: Jest w jego pisaniu jakaś niezbadana tajemnica, więcej: jakaś magia stylu. Wszystko jedno, ile wierszy ma jego artykuł, jego studium, zawsze ma się wrażenie, że się je przeczytało zawarte w jednym jedynym zdaniu. Władysław Tarnawski: W pismach codziennych czyta się artykuły Nowaczyńskiego jednym tchem. Autor bowiem nie należy, dziś przynajmniej, do pisarzy wielomównych, daje myśli skondensowane. Czasem za dwoma słowami, ujętymi w nawias, kryją się całe horyzonty. To mistrz aluzji i skojarzeń. Jan Emil Skiwski: W każdym felietonie Nowaczyńskiego obserwuję coś, co nazwałbym budowaniem nawałnicy. Pisarz rozgrzewa się w miarę pisania; rośnie góra skojarzeń, zalewa nas jak olbrzymia fala morska, unosi w górę i osadza na piasku. Wracać nie ma do czego, ale bujnięcie było dobre.

Życie i śmierć dla Narodu! Antologia myśli narodowo-radykalnej z lat trzydziestych XX wieku to prawdziwa perełka i niewątpliwy hit wydawniczy ostatnich lat. Po raz pierwszy bowiem Czytelnicy uzyskują dostęp do tekstów źródłowych, publikowanych przez środowisko przedwojennego ONR. Niniejsza antologia tekstów to swoisty elementarz, tym ważniejszy, bo ukazujący ideę narodowego radykalizmu nie tylko jako paradowanie w mundurach po ulicach polskich miast i wykrzykiwanie prostych haseł, ale jako w pełni usystematyzowany światopogląd, co prawda radykalnie krytykujący rzeczywistość, ale jednocześnie zdecydowanie podkreślający i odwołujący się do wartości będących od wieków fundamentem Polski i Europy. Obóz Narodowo Radykalny znany jest przeciętnemu polskiemu inteligentowi tylko na podstawie jednego zdania Czesława Miłosza: 'Jest ONR-u spadkobiercą partia', zdania z całej twórczości noblisty bodaj najczęściej cytowanego i, powiedzmy to, najmniej sensownego. Czym był rzeczywiście ONR, co głosił, jak działał? Tego nikt nie wie. Publikacja panów Arkadiusza Mellera i Patryka Tomaszewskiego zapełnia lukę w naszej pamięci w sposób najlepszy z możliwych - po prostu udostępniając źródła. Rafał A. Ziemkiewicz

Autorom niniejszego wyboru tekstów Karola Stefana Frycza należą się wyrazy uznania i podziękowania. Przywracają bowiem polskiemu czytelnikowi postać i myśl człowieka, którego bez wątpienia warto poznać i zapamiętać. Gdyby Karol Stefan Frycz (1910-1942) nie został zamordowany przez Niemców w obozie Auschwitz, byłby z pewnością jednym z największych publicystów i myślicieli politycznych XX-wiecznej Polski. Żył krótko, ale pozostawił dorobek, który sytuuje go pośród najzdolniejszych przedstawicieli młodego pokolenia obozu narodowego – obok Adama Doboszyńskiego i Jędrzeja Giertycha. To pokolenie marzyło o Polsce wielkiej i zarazem katolickiej, próbowało ją budować, widząc sens jej istnienia w obronie cywilizacji łacińskiej. Frycz był wielkim admiratorem baroku i kontrreformacji – ostatniej epoki, w której katolicyzm wykazał swą siłę ofensywną. Niniejszy wybór pozwala czytelnikowi w pełni poznać bogactwo jego myśli – od historiozofii i poszukiwania tożsamości narodowej, poprzez politykę zagraniczną, po zagadnienia gospodarcze i społeczno ustrojowe.