Kostkiewicz Janina Knihy

Janina Kostkiewicz zachowuje bardzo zdrowy dystans zarówno w prezentacji wyników analizy treści materiału badawczego, jak i w próbach spojrzenia na bogaty przecież dorobek refleksji pedagogicznej badanej epoki. Widać, że zna epokę, twórców i nurty, które prezentuje; jawią się one Czytelnikowi jako żywa, pulsująca rzeczywistość. Nie ma także w postawie autorki żadnych sądów pochopnych, lekceważących, widać wręcz pokorę wobec obowiązku dokonywania ocen. [...] Czytelnik […] jest prowadzony pewną i wytrawną ręką przewodnika po jakże bogatych przestrzeniach myśli pedagogicznej [...], często dotąd słabo spenetrowanej. [...] Po raz pierwszy w polskim piśmiennictwie naukowym na temat pedagogiki katolickiej otrzymujemy tak szerokie, bardzo cenne monograficzne opracowanie terenu badawczego, dotąd prezentowanego tylko przyczynkowo. Z recenzji wydawniczej ks. prof. zw. dr. hab. Jerzego Bagrowicza

Prezentowane w książce studia ze spotkań krakowsko-bratysławskich dotyczą istotnych faktów z teorii i historii wychowania na Słowacji i w Polsce. Zdominowała je problematyka recepcji pedagogiki zachodniej i kierunków jej rozwoju na Słowacji w latach 1918–1938 (Milan Krankus), rozwój pedagogiki rodziny w obu krajach (Janina Kostkiewicz, Mária Potočárova) oraz humanistyczny i personalistyczny zarazem kierunek rozwoju uspołecznienia uczniów w systemie oświatowym współczesnej Słowacji (Ivan Podmanický). Uprzystępniane w kolejnych studiach fakty i refleksje z jednej strony świadczą o prężności rozwoju myślenia humanistycznego i społecznego w obu krajach, z drugiej zaś pokazują międzynarodową wspólnotę dyskursu pedagogicznego Europy Środkowej. Jak się bowiem okazuje, wiele inspiracji – dotyczących kierunków rozwoju pedagogiki w obu krajach – jest wspólnych. Do ich śledzenia, odkrywania i porównywania autorzy zapraszają wszystkich zainteresowanych. Pozostajemy z nadzieją, że dwujęzyczność pracy (ze względu na powszechne rozumienie języka naszych południowych sąsiadów) nie będzie przeszkodą dla potencjalnych Czytelników.

Książka autorstwa Dominiki Jagielskiej oraz Janiny Kostkiewicz Pedagogika humanizmu społecznego Andrzeja Niesiołowskiego jest odkrywczym i z wielu względów ważnym studium historyczno-biograficznym. Wprowadza czytelnika w szczególny mikrokosmos idei i problemów. Na planie pierwszym plasuje się tutaj zagadnienie transcendencji i duchowości, ściśle związane z normą samorozwoju osobowego oraz uczestnictwa społecznego, a jedno i drugie jest źródłem wychowania katolickiego. Musiało upłynąć wiele lat, by życie i dzieło A. Niesiołowskiego, tak ważnego reprezentanta społeczno-pedagogicznej myśli katolickiej, zostało dostrzeżone, zaprezentowane i ocenione oraz wprowadzone do współczesnego obiegu naukowego. Pierwszeństwo w tej mierze należy do Janiny Kostkiewicz, która po raz pierwszy wydobyła na światło dzienne postać Niesiołowskiego w monografii Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918–1939 (2013). Dużą zasługą Dominiki Jagielskiej oraz Janiny Kostkiewicz jest to, że pokonały granice milczenia i zapomnienia, że ukazały ideologiczne przyczyny dyskwalifikowania i marginalizacji myśli społecznej wyrosłej na gruncie prawd ewangelicznych i nauczania Kościoła. Pośrednio, ale w sposób wyraźny, dzięki przedstawianej książce można dostrzec »pole zaległości«, obszar braków badawczych i problemów, które należy podjąć i rozwiązać, by uzupełnić i wzbogacić dotychczasowy, dalece niepełny obraz polskiej myśli humanistyczno-społecznej XX wieku. Oby te ustalenia stały się impulsem do szerszej i systematycznej pracy badawczej nad myślą i praktyką katolickiej pedagogiki w naszym kraju. Z recenzji prof. zw. dr. hab. Wiesława Theissa

W tomie drugim […] przedmiotem analiz są przesłanki tematyczne tkwiące „korzeniami” w antropologii człowieka, filozofii, teologii, psychologii, antropologii kulturowej, etyce, którymi kierowali się założyciele zakonów w podejmowaniu działań o charakterze pedagogicznym, oraz działania praktyczne w zakresie wychowania, nauczania, opieki. Autorzy w części praktycznej skupiają się na różnych formach działalności pedagogicznej, charakterystycznych dla poszczególnych zakonów. W ten sposób został nakreślony całościowy obraz pedagogii chrześcijańskiej realizowanej przez zgromadzenia zakonne. [...] Stanowi on cenną skarbnicę wzorów działania wychowawczo-dydaktycznego, formacyjnego, opiekuńczego i resocjalizacyjnego w różnego rodzaju grupach i instytucjach, z których to wzorów czerpać mogą wszyscy, którym leżą na sercu wychowanie i formacja człowieka. Z recenzji wydawniczej prof. zw. dr hab. Krystyny Chałas Katolickie zgromadzenia zakonne, które działają na terenie naszego kraju, o rodowodzie zarówno polskim, jak i europejskim, w dziedzinie wychowawczej proponują szeroką gamę cennych i godnych zauważenia inicjatyw, kierowanych […] do ludzi dorosłych, jak również do młodego pokolenia. Kościół bowiem zawsze zdawał sobie sprawę, że wychowanie powinno obejmować wszystkich, ponieważ właściwie uformowany człowiek jest w stanie podjąć odpowiedzialnie zadanie wychowywania młodego pokolenia. [...] W prezentowanej książce najbardziej widoczne jest zaangażowanie tychże zgromadzeń zakonnych na rzecz młodzieży i dzieci, wynikające w dużej mierze z uwarunkowań historycznych, w których owe zgromadzenia powstawały. Zarówno dziewiętnastowieczna Europa, jak i ziemie polskie w tym samym okresie zmagały się z problemem zaniedbań wychowawczych ludzi młodych, które były konsekwencją przede wszystkim przebiegających wówczas w szybkim tempie procesów uprzemysłowienia i industrializacji oraz co za tym idzie – narodzin zjawiska drapieżnego kapitalizmu, zorientowanego głównie na zysk [...]. W tej sytuacji ludzie Kościoła, wychowywani w tradycji wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka, wynikającej z przykazania miłości Boga i bliźniego, nie mogli nie reagować na otaczającą ich rzeczywistość. Był to dla nich rodzaj naturalnej powinności, którą podejmowali. [...] Dobrze się więc stało, że redaktorzy […] nie poprzestali na wydaniu tylko jednego tomu, ale postanowili go uzupełnić o kolejny. Jest bowiem wiele zgromadzeń zakonnych, których działalność należy nie tylko udokumentować (wiele z nich się o to stara), lecz także zareklamować na współczesnym rynku propozycji wychowawczych, gdyż są ciekawe i oryginalne, a przede wszystkim ukierunkowane na wychowywanie pełnego człowieka. [...] Bogactwo propozycji poznawczych oraz działań pedagogicznych podejmowanych przez zgromadzenia zakonne dają wychowawcom, studentom, badaczom pedagogiki możliwości zgłębienia wiedzy oraz szukania inspiracji do działań innowacyjnych. Z recenzji wydawniczej dr hab. Haliny Wrońskiej CMW, prof. KUL