Lidia Amejko Knihy

Hrdinové šestnácti povídek Lidie Amejko (1955) žijí v realitě převrácené naruby, často pocházejí ze spodních společenských vrstev a nejsou si jisti svou identitou, časem ani prostorem. Každý z nich se snaží v chaosu najít obrysy světa a hledá Boha, smrt či pravdu. Povídky jsou provázány tenkou fabulární nití a zkoumají lidský osud a smrt, reflektují samotu a existenciální otázky. Díky autorčině citu pro jazyk, humoru a filosofické hloubce mohou být považovány za učebnici grotesky a eschatologie počátku 21. století. Lidia Amejko, polská prozaička a dramatička, debutovala v roce 1987 v časopise Odra. Od roku 1993 jsou její dramata pravidelně publikována v měsíčníku Dialog a byla hrána v několika městech, včetně Varšavy a Londýna. Její texty byly přeloženy do několika jazyků a zdramatizovaná povídka Pan Dvoudřívko se objevila v souboru čtyř současných polských dramatiků. Úvodní povídka nese stejné téma jako autorčina hra Přeměna z roku 1999. Za druhou povídkovou knihu Životy sídlištních svatých získala cenu Stříbrný kalamář Hermenegildy Kociubińské.

Gott scheint die Einwohner einer polnischen Plattenbausiedlung vergessen zu haben. Deshalb müssen sie sich selbst um ihre Seelen kümmern. Während sie alle vor dem Schnapsladen Jericho herumhängen, erzählt eine von ihnen die Lebensgeschichten der Trinker, Huren und Nichtstuer des Viertels als Heiligenlegenden. Unsentimental und einfallsreich beschreibt Lidia Amejko Gefallene, wie man sie in jeder Vorstadt trifft: Menschen, die ohne sinnstiftenden Gott auskommen müssen. Da ist die Mutter Duchamp, die über alle und jeden zu schwatzen versteht, oder der heilige Haïdegger, ein obdachloser Wohltäter der Worte, der der profanen Gegenwart ein Fünkchen Metaphysik entlockt. Sie alle schlagen sich die Nächte um die Ohren und stellen sich tapfer der Leere, mit nichts als ein paar Promille Alkohol im Blut.

In einer polnischen Plattenbausiedlung kümmern sich die Bewohner selbst um ihre Seelen, da Gott sie vergessen hat. Vor dem Schnapsladen Jericho erzählt eine Frau die Lebensgeschichten der Trinker und Nichtstuer als Heiligenlegenden. Lidia Amejko beschreibt unsentimental die Gefallenen, die mit der Leere und Alkohol kämpfen.

Lidia Amejko nie rozstaje się z metafizycznymi i etycznymi dążeniami modernizmu, choć w literackim poprawianiu świata towarzyszy jej późnonowoczesna melancholia niespełnienia. W swoich dramatach podąża śladem Jacques’a Derridy, by tak jak on „utekstowioną” i „zmediatyzowaną” rzeczywistość naszych czasów uczynić sensowniejszą – poprzez językową dekonstrukcję utrwalonych przeświadczeń, głębszą – poprzez oryginalną interpretację kanonicznych tekstów, lepszą – poprzez otwarcie na innych ludzi, i pełniejszą – bo wzbogaconą o żywą obecność duchów przeszłości. Wielką problematykę filozoficzną podejmuje lekko, z humorem, bez oglądania się na bieżące mody artystyczne i na przekór dominującym tendencjom. Jacek Kopciński, ze wstępu Jacek Kopciński – historyk literatury i krytyk teatralny, profesor w Instytucie Badań Literackich PAN, gdzie kieruje Ośrodkiem Badań nad Polskim Dramatem Współczesnym, wykładowca UKSW, redaktor naczelny miesięcznika „Teatr”. Jest autorem monografii Gramatyka i mistyka. Wprowadzenie w teatralną osobność Mirona Białoszewskiego (Warszawa 1997) oraz Nasłuchiwanie. Sztuki na głosy Zbigniewa Herberta (Warszawa 2008), dwóch tomów szkiców teatralnych (Którędy do wyjścia?, Warszawa 2002; Powrót „Dziadów”, Warszawa 2016). W latach 2012–2013 opracował i wydał dwutomową antologię Trans/formacja. Dramat polski po 1989 roku. Jest także pomysłodawcą i redaktorem naukowym serii „Dramat Polski. Reaktywacja”. Ostatnio opublikował tom interpretacji polskich dramatów współczesnych Wybudzanie (Warszawa 2018).

Znakomity debiut książkowy znanej polskiej dramatopisarki współczesnej. Zbiór szesnastu powiązanych ze sobą opowiadań stanowiących odważną próbę zdefiniowania ludzkiego losu - historii o głosach, duszach, miejscach i śmieciach.

Nereida wciąż gapi się na mnie. Znam to spojrzenie. One zawsze tak patrzą, a ja nigdy nie wiem: chcą być ze mną na zawsze? A może tylko sprawdzają, czy im we mnie do twarzy? Kochają mnie, czy tylko przymierzają? -Posłuchaj, Nereido! Już nie biorę, co dają! Zbyt wiele przeszedłem, zbyt wiele wycierpiałem. Być zawsze świadkiem cudzego losu, jak obrus, na którym odbywa się uczta? Nie! Teraz mam swój własny pofałdowany los wyrzeźbiony z dolin i nie-dolin. Pogięty przez życie, pełen zmarszczeń, zagnieceń i plis w końcu stałem się sobą. Jestem obrusem zaproszonym na obiad! Ha! - fragment