Wieś święta na Krajnie jest ściśle związana z pobliskim Złotowem. Położona na pograniczu polsko-pomorsko-krzyżackim, została po raz pierwszy wymieniona w źródłach w 1419 r. i niedawno obchodziła jubileusz 600-lecia istnienia. Od samego początku wchodziła do klucza złotowskiego, później do domeny złotowskiej i przynależała do parafii katolickiej w Złotowie. Z mieszaną ludnością pochodzenia polskiego i niemieckiego, czasowo jurystycznie podzielona na część polską i niemiecką z polskim i niemieckim sołtysem, święta przeżyła wszystkie losy wsi Pogranicza okresu sprzed i po I rozbiorze Polski. Po powstaniu państwa polskiego w 1920 r. wieś święta wraz ze Złotowem pozostały w Rzeszy Niemieckiej z wszystkimi tego konsekwencjami. Na powrót do Polski wieś czekała 173 lata, doznając po 1945 r. wielu rozczarowań. Autor, historyk pochodzący ze świętej, zebrał wszystkie dostępne informacje do historii wsi, przytaczając je w oryginale lub tłumaczeniu. Zebrany materiał podany jest chronologicznie i sięga od pierwszej wzmianki do okresu powojennego. Oprócz historycznych wykazów mieszkańców znalazły się równie informacje na temat strat osobowych w czasie wojen lat 1866, 18701871 oraz I i II wojny światowej. Zostały tu uwzględnione również ofiary cywilne II wojny światowej, w tym ludność żydowska. Pracę zamykają informacje dotyczące trzech szkół we wsi: niemieckiej katolickiej, niemieckiej ewangelickiej oraz polskiej. Książkę uzupełniają liczne ilustracje i zdjęcia.
Joachim Zdrenka Knihy






Spis treści: Wstęp /5 Uwagi wprowadzającego /5 Wprowadzenie /7 1. Uwagi wstępne i wskazówki dotyczące sposobu korzystania /7 2. Rys historyczny /8 2.1. Opis i historia najważniejszych lokalizacji /16 3. Źródła przekazu nieoryginalnego /18 4. Nośniki inskrypcji /19 4.1. Inskrypcje upamiętniające zmarłych /19 4.2. Przedmioty liturgiczne i wyposażenie kościołów /20 4.2. Dzwony /20 5. Formy języka i pisma /21 6. Inskrypcje nieuwzględnione /21 Inskrypcje /23 Źródła i literatura /243 Źródła niedrukowane /243 Źródła drukowane i literatura /243 Leichenpredigten /252 Indeksy /255 1. Miejsca z inskrypcjami /255 2. Indeks osobowy /257 3. Artyści, mistrzowie i warsztaty /266 4. Inicjały i monogramy /267 5. Indeks geograficzny /267 6. Herby /270 7. Cytaty z biblii i teksty liturgiczne /270 8. Nośniki inskrypcji /271 9. Język i rodzaje pisma /272 10. Indeks rzeczowy /273 11. Święci, postacie biblijne, alegoria, mitologia, ikonografia /274 Niemiecko-polski i polsko-niemiecki spis nazw miejscowości /275 Ilustracje /279 Spis ilustracji /343
Dieser Band „Die Inschriften des Landkreises Rügen„ ist nach dem Band „Die Inschriften der Stadt Zeitz“ der zweite von drei Bänden, die die 1969 geschlossene, 1992 neugegründete und im Jahr 2000 ersatzlos wieder geschlossene Arbeitsstelle „Die Deutschen Inschriften" der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften in ihrer Bestehungszeit zu bearbeiten hatte. Die Inschriftenforschung wird an allen anderen deutschen Akademien nach wie vor geführt. Der vorliegende Band enthält die mittelalterlichen und fnihneuzeidichen Inschriften des Landkreises Rügen bis zum Jahr 1650. Er wurde im Auftrag der Mittelalterkommission der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften erarbeitet.