Czytając tę historyczną książkę, zaczynamy się zastanawiać, czy nie odnosi się ona do czasów współczesnych. Zjawisko zdrady narodowej oraz metody działania targowiczan przypominają dzisiejsze realia. Już wtedy stosowano terror wobec obywateli, rekwirowano majątki i pozbawiano stanowisk. Targowica wprowadziła surową cenzurę, likwidując patriotyczną prasę i obsadzając urzędy swoimi ludźmi. Dochodziło do łupiestw i gwałtów, a zwolennicy Konstytucji 3 maja byli prześladowani. Korupcja, głównie rosyjska, wpływała na bieg spraw w Rzeczypospolitej, a niezadowolenie dygnitarzy wykorzystywano do destabilizacji władzy. Król Stanisław August Poniatowski, słaby i tchórzliwy, przystąpił do Targowicy, co przesądziło o klęsce patriotycznego obozu. Polskie wojsko, początkowo dzielnie stawiające opór, zostało złamane nie przez wroga, lecz przez króla. Targowiczanie, udając, że nie ma wojny, korzystali z rosyjskiego wsparcia militarnego, które umożliwiło im istnienie. Zwracając się o pomoc cudzoziemską, rezygnowali z niepodległości, uszczęśliwiając ojczyznę krwią bratnią. Autor, wybitny historyk, oddaje głos bohaterom wydarzeń, co czyni opowieść autentyczną. Poznajemy przyczyny klęsk narodowych, a dzieło prof. Smoleńskiego czyta się z emocjami. 136 ilustracji wzbogaca obraz epoki.
Smoleński Władysław Knihy
