"Spis treści:WstępPrzegląd wybranych źródełI. Od Konstancjusza Chlorusa do roku przed burząII. Persja Sasanidów wielki rywal Imperium. Konflikty z RzymemIII. Wojskowość rzymska i perska w IIIIV w. n.e.IV. Wojna 359360 r.V. Konsekwencje upadku AmidyVI. Ofensywa perska w 360 r.Epilog.... číst celé
Zdobycie i zniszczenie przez Persów Amidy, rzymskiej twierdzy położonej nad Tygrysem, mogłoby uchodzić za niewielki epizod w wieloletnich zmaganiach rzymsko-perskich.Wszakże twierdza ta nieraz była sceną zaciekłych walk, wielokrotnie też przechodziła z rąk do rąk ze względu na swoje strategiczne położenie. Jednakże trwające siedemdziesiąt trzy dni oblężenie fortecy, jej zniszczenie, zagłada obrońców i ludności cywilnej nie tylko wywarło wielkie wrażenie na Rzymianach, nie tylko zdecydowało o przebiegu kampanii lat 359-360, ale i zaważyło na przyszłych losach Imperium. Można by powiedzieć, że obrona Amidy to mała kula śniegowa, która zmieniła się w wielką lawinę. Upadek miasta przyczynił się bowiem, mniej lub bardziej, do uzurpacji cezara Juliana, a następnie doprowadził do wielkiej wojny na ziemi perskiej w 363 roku.
Rządy rodu Konstancjusza Chlorusa, które trwały ponad pół wieku, stanowiły moment przełomowy whistorii zarówno państwa rzymskiego, jak icałej Europy. Zmiany ustrojowe, gospodarcze, nasilające się wędrówki plemion, okres gwałtownych tarć religijnych izmiany wprawie te wszystkie wydarzenia miały miejsce wciągu zaledwie jednego półwiecza. Na tych dwóch ostatnich zagadnieniach koncentruje się niniejsza praca, adokładniej badany jest wniej wpływ rozwoju Kościoła, ze szczególnym uwzględnieniem jego instytucji prawnych, jaki wmojej opinii zaznaczył się od początku IVw. na rzymskie ustawodawstwo cywilne. Analiza taka przeprowadzona została woparciu oprzepisy księgi XVI Kodeksu Teodozjusza. Wpływ ten skutkował także powolnym odejściem od dawnych wyznań państwowych, zakończonym wefekcie słynną ustawą TeodozjuszaIz380r., ustanawiającą religię chrześcijańską jako państwową wcałym Imperium Rzymskim