Scott Atran je americko-francúzsky antropológ, ktorý sa zameriava na výskum terorizmu, násilia a náboženstva. Jeho práca skúma psychologické a evolučné korene týchto javov prostredníctvom terénneho výskumu medzi rôznymi skupinami. Atran sa snaží pochopiť, ako viera a ideológia ovplyvňujú ľudské správanie, a jeho výskum sa dotýka aj širších otázok ľudského myslenia a spoločnosti.
The author has spent years talking to terrorists - from Gaza and Afghanistan,
to Indonesia and Europe. In this book, he delivers a fascinating journey into
the mindsets of radicalised people in the twenty-first century, and offers
deep insights into the history of all religions.
Praca Scotta Atrana jest znakomitym wykładem ewolucyjnej interpretacji
religii, a także prawdziwą kopalnią wiedzy dla każdego kto planuje empiryczne
badania religii. Pascal Boyer Książka ta, z ponad tysiącem odwołań i dyskusją
prawie całości dziejów człowieka i kultury, od pogrzebów Neandertalczyków po
samobójcze zamachy w palestyńskiej antykolonialnej walce, jest encyklopedyczna
co do zakresu, a jednocześnie prezentuje rozmach i głębię myśli autora.
Atranowi udało się połączyć stare i nowe dzięki odniesieniom procesów
kognitywnych do egzystencjalnych niepokojów. Kombinacja ta czyni książkę
unikatowym punktem odniesienia i wyzwaniem dla badających religię z różnych
perspektyw. Benjamin Beit-Hallahmi Książka Atrana to przejaw wysokiego kunsztu
naukowego. Erudycja i znajomość rzeczy prezentowane przez tego badacza są
niewątpliwe. […] Praca Atrana adekwatnie, wręcz po mistrzowsku, fachowo,
naukowo i kompleksowo wypełnia dużą lukę w polskim piśmiennictwie.
Konkretyzuje i uzupełnia w miarę popularne poglądy Richarda Dawkinsa (Bóg
urojony), lecz tym razem to wykład na wskroś profesjonalny. Michał Buchowski
Centralną teoretyczną tezą Atrana, bazującą na odwołaniach do osiągnięć
psychologii ewolucyjnej i badań nad ewolucją funkcji poznawczych oraz domen
kognitywnych, jest stwierdzenie, że zjawisko religii stanowi wtórną, uboczną
adaptację wynikającą z ewolucji mózgu i rozwoju konceptu podmiotu
intencjonalnego. […] Powyższa teza zyskuje w książce potężne podbudowanie
teoretyczne mnóstwem opracowań wąskozakresowych oddających całe spektrum
dorobku kognitywistów-religioznawców. Sprawia to, że dzieło Atrana ma
wyjątkowe walory edukacyjne i pomimo dziesięciu lat, które minęły od jego
publikacji nie doczekało się konkurencyjnego opracowania. Tomasz Sikora