Ossadnik Hubert Knihy

Nie znam drugiej takiej pracy, która by tak wielostronnie przedstawiała jakąkolwiek część Łemkowszczyzny. Opisuje drobiazgowo wybrane elementy kultury materialnej głównie na podstawie materiałów MBL, z wykorzystaniem ankiet nauczycielskich, pracy Fischera itd. układ wsi, budownictwo, wnętrza chałup kurnych i pokurnych, obrzędy budowy domu i zasiedliny, zajęcia ludności, pożywienie, stan zdrowotny, higienę i medycynę ludową. Przedstawia Łemków, jako lokalne społeczności, z ich aktywnością polityczną, społeczną i gospodarczą, emigracje zarobkowe, miejscowe stosunki wyznaniowe, obrzędy i zwyczaje doroczne oraz rodzinne, obszerny opis wesela (za Fischerem), zwyczajów i obrzędów pogrzebowych (głównie na podstawie własnych badań). Na podstawie ankiet nauczycieli daje informacje o folklorze, historii poszczególnych miejscowości, legendy i podania o treściach historycznych daje tym samym pewne przyczynki do historii mówionej. [prof. dr hab. Zbigniew Libera] Jest to przede wszystkim pierwsza monografia poświęcona dziejom wschodniej Łemkowszczyzny w okresie międzywojennym. Wykorzystanie w badaniach mało znanych kwestionariuszy sanockiego Inspektoratu Szkolnego z połowy lat 30. XX wieku pozwala nam widzieć wieloaspektowy świat Łemków oczyma ówczesnych nauczycieli wiejskich, wprawdzie przede wszystkim już Polaków, ale przecież znających środowiska wiejskie i może poza sferą polityczną oddających wiarygodnie realia tego czasu. [prof. dr hab. Rościsław Żerelik]

„Karpacki świat Bojków i Łemków. Roman Reinfuss. Fotografie” to zbiór ponad dwustu unikatowych zdjęć wykonanych przed drugą wojną światową przez znakomitego etnografa i znawcę sztuki ludowej – Romana Reinfussa. Zafascynowany kulturą Bojkowszczyzny i Łemkowszczyzny etnograf przez wiele lat dokumentował bogate tradycje kulturowe tych terenów. Podróżując z aparatem fotograficznym po ówczesnych polskich Karpatach, badał – w oparciu o stworzoną przez siebie metodę badawczą – życie codzienne, obyczaje i kulturę mieszkańców Podkarpacia. Jego zdjęcia odznaczają się szczególną wartością dokumentacyjną, będącą nie tylko przedmiotem badań naukowych, ale też obiektem ekspozycji muzealnych. Reinfuss pokazywał świat Bojków i Łemków w sposób unikatowy – traktował ich teraźniejszość jako swoisty „zabytek” dziejowy. Szczególną uwagę poświęcał tym, którzy pozostawali wierni tradycji, dokumentując nie tylko obyczaje ludności, ale także i zastaną architekturę budownictwa ludowego – uwieczniał chaty, kościoły, kapliczki, cmentarze, młyny itp. Książka jest wspaniałym świadectwem pracy badacza, któremu udało się poznać kulturę miejscowych górali. Oprócz zdjęć album zawiera także bogaty zbiór oryginalnych, archiwalnych dokumentów. Całość spuścizny ikonograficznej Reinfussa zdeponowana jest w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku – współtwórcy albumu. „Karpacki świat Bojków i Łemków” to ciekawa pozycja dla osób zainteresowanych kulturą, etnografią oraz szeroko pojętą „karpackością” uwiecznioną na zdjęciach sprzed ponad półwieku.

Książka ta odkrywa przed Czytelnikami urzekający świat Karpat Wschodnich. Jej autorzy, zarazem aktywni turyści, od ponad dziesięciu lat penetrują przygraniczne tereny Bieszczadów Wschodnich. Jest to dla nich odkrywanie Atlantydy, bardzo bliskiej, ponieważ można ją odnaleźć w rodzinnym albumie, wspomnieniach dziadków czy rodziców.