Nowak-Dziemianowicz Mirosława Knihy

Prof. dr hab. Mirosława Nowak - Dziemianowicz studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim pedagogikę i psychologię, tam też zdobywała kolejne stopnie naukowe. W latach 1997-2017 współtworzyła Dolnośląską Szkołę Wyższą, gdzie w latach 2008-2017 pełniła funkcję dziekana Wydziału Nauk Pedagogicznych. Od 2017 roku związana była z Uniwersytetem Opolskim, gdzie pełniła kolejno funkcję: pełnomocnika Rektora UO ds. dyscypliny pedagogika, wice dyrektora Instytutu Nauk Pedagogicznych ds. nauki oraz dyrektora Instytutu Pedagogiki. Od 2018 roku związana jest z Akademią Biznesu w Dąbrowie Górniczej, gdzie kieruje seminarium doktorskim z pedagogiki. Jest także kierownikiem Interdyscyplinarnej Pracowni Współczesnych Problemów Humanistyki w Akademii WSB. Uczelnia ta jest obecnie podstawowym miejscem pracy prof. Mirosławy Nowak-Dziemianowicz. Edukacja, wychowanie, szkoła, nauczycie to pierwszy obszar Jej badań i naukowych zainteresowań. Drugim obszarem są relacje między ludźmi, związki intymne, małżeństwo, rodzina i wszystko to, co dzieje się w nich pomiędzy: małżonkami, partnerami, rodzicami i dziećmi. Cała aktywność naukowa Autorki podporządkowana jest pytaniu o to, co w naszych relacjach z innymi sprzyja rozwojowi i samorealizacji. Interdyscyplinarne badania prowadzone przez Autorkę ulokowane są w jakościowym paradygmacie badań oraz w szerokim społeczno- kulturowym kontekście. Prof. dr hab. Mirosława Nowak- Dziemianowicz jest członkinią Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, w którym kieruje Komisją Polityki Oświatowej oraz Sekcją Pedagogiki Krytycznej. Prywatnie żona i matka dwójki dorosłych dzieci.

Szkołę można badać, opisywać i analizować z bardzo różnych perspektyw. Perspektywa przyjęta w tej książce wywodzi się z koncepcji uznania Axela Honnetha. Potrzeba uznania, deficyt uznania, odmowa uznania są to stany uruchamiające odmienne praktyki społeczne. Ludzie konstruują swoją tożsamość w różny sposób, w zależności od towarzyszących im relacji społecznych. Oparty na walce o uznanie konflikt moralny musi być przez pedagogikę: rozpoznany, opisany i zrozumiany na poziomie teoretycznym. Na poziomie praktycznym powinien zmierzać do budowania pedagogicznej kultury uznania. Uznanie będące warunkiem każdej tożsamości trzeba – w moim przekonaniu – włączyć dzisiaj w normatywny system celów wychowania/edukacji. Jeśli tak, to spojrzenie na szkołę przez pryzmat teorii uznania może otworzyć przed nami nowe, nieodkryte jeszcze obszary jej funkcjonowania. I właśnie takie spojrzenie na współczesną edukację i polską szkołę jest przedmiotem prezentowanej książki. Próbuję w niej pokazać zarówno potencjał zmian i możliwości rozwiązywania współczesnych problemów, jaki niewątpliwie tkwi w procesach edukacji jak i banalizację i pozór wpisany w tę praktykę społeczną i opisujące ją kategorie pojęciowe. Koncentruję się na edukacji na różnych poziomach instytucjonalnej organizacji. Pytaniem, na które staram się odpowiedzieć jest zarówno problem zmiany w edukacji, szkole oraz wśród uczestników procesów edukacyjnych, jak i zagadnienie związane z tym, czy szkoła jest, czy być może przestrzenią uznania? Czy instytucja szkoły, czy jej edukacyjna koncepcja dają realna szanse na uznanie, czy pojawia się ona we wzajemnych relacjach wszystkich uczestników procesów edukacyjnych? Czy uznanie, jako warunek konstruktywnej, samodzielnej pracy nad własną tożsamością jest obecne w warunkach polskiej szkoły? Czy oparta o uznanie tożsamość może być budowana w instytucji, której podstawowe cele wpisują się dzisiaj w opozycję: rynek pracy czy emancypacja? Odpowiedzi na te pytania szukam w badaniach narracyjnych, które prowadziłam w oparciu o autorską, oryginalną metodologię skoncentrowaną na następujących etapach badawczych: krytyce-narracji-rozumieniu-zmianie.

Książka pt. Edukacja i wychowanie w dyskursie nauki i codzienności jest wynikiem dwóch dopełniających się aktywności, dwóch sposobów mojego „bycia w świecie”, dwóch rodzajów mojego zaangażowania. Pierwszy z nich to moja profesjonalna rola – rola badacza rzeczywistości społecznej. Edukacja i wychowanie stanowią dwa procesy, które angażują moje myślenie, moje teoretyczne poszukiwania, moje empiryczne działania na wielu bardzo różnych poziomach ogólności. Społeczno-kulturowe, ideologiczne źródła i ograniczenia procesów wychowania i edukacji, przypisywane i realizowane w nich cele, bariery na drodze do ich osiągania, możliwości i przykłady przezwyciężania tych barier – to tylko niektóre z rodzajów zaangażowania. Drugi wiąże się z krytycznym spojrzeniem na codzienność, jest odpowiedzią na wpisane w nią problemy, niebezpieczeństwa, a nawet absurdy. Codzienność może być okazją do uczenia się lub kontekstem twórczych, satysfakcjonujących działań, sposobem realizacji zamierzeń. Może także ograniczać, zawodzić, spychać na margines czy wykluczać. Edukacja i wychowanie, jako dwa podstawowe procesy wpisane w ludzką egzystencję, kształtujące, determinujące jej przebieg, są opisywane, badane, porządkowane i interpretowane przez dyskurs nauki. Są jednak także obecne w każdym przejawie, w każdym momencie naszej codzienności – w mediach, w debacie publicznej, w naszych rodzinnych domach, na ulicy, w instytucjach, ujawniają się w naszych wyborach, zachowaniach, w każdym naszym działaniu. Tak je właśnie w zaprezentowanych w tej książce tekstach odczytuję. Dlatego książka Edukacja i wychowanie w dyskursie nauki i codzienności składa się z dwóch części. Autorka