Leszek Engelking Knihy

Lyrická sbírka vyrůstá z vlastních citových zážitků autora, je však inspirována také soudobou společenskou realitou.

Literárny redaktor, prekladateľ, vedec a jeho kniha básní inšpirátivnych svojou formálnou i obsahovou bravúrou.

Autor je v českém prostředí dobře známý polský básník, prozaik, překladatel, literární vědec a kritik. Jeho texty překládal a uváděl u nás vedle jiných zejména básník, publicista a polonista Václav Burian, z jehož překladů z pozůstalosti je rovněž sestaven výbor Muzeum dětství a jiné básně. Stěžejní částí knihy jsou texty ze sbírky Muzeum dětství (Muzeum dzieciństwa, 2011), v nichž se autor navrací do času svých dětských let v rodném městě Bytom v Horním Slezsku. Inspirací k názvu knihy se mu stala zmínka o skutečném Muzeu dětství ve skotském Edinburghu. Stejně tak významnou částí textové vrstvy básní jsou cizojazyčné vsuvky, nedílně patřící jak k básníkově naturelu, tak k různorodosti řeči obsažené ve slezských nářečích, kde lze nalézt kromě různých dialektů polštiny rovněž mnoho germanismů či bohemismů. Druhý český Engelkingův výbor doplňují také texty ze sbírek Komu fandí zesnulí, Dodatek a básně, které nebyly dosud zařazeny do knih.

Polský literární kritik předkládá přehledný a ucelený obraz celého Nabokovova díla - románů, povídek, překladů, dramat i poezie a odkrývá další vrstvy rafinované a mystifikátorské autorské role. Výklad tvorby doplňují Nabokovovy výroky a soudy o sobě i literatuře, životní osudy shrnuje kalendárium a obsáhlá bibliografie.

Kniha Vladimira Nabokova Pamäť, prehovor patrí k najlepším autorovým opusom a je majstrovským dielom vo svojom žánri. Je hodnotená ako jedna z najgeniálnejších autobiografií. Charakteristikou autorovej práce je presnosť a umelecká presvedčivosť. Nabokova často hodnotili ako najprecíznejšieho štylistu doby. Je zaujímavé sledovať fázy jeho života, jeho pocity, ktoré viedli k náhlym zmenám v jeho zmýšl'aní. Na jednej strane je jeho trojjazyčná výchova v láskyplnom, kultivovanom, liberálnom prostredí bohatej petrohradskej rodiny, idylické pobyty na južných plážach Európy. Na druhej strane sú to bolestivé straty, ktoré nasledovali: bieda, exil v Európe (Berlín, Paríž), vražda otca, dlhé vdovstvo matky, následný exil v USA v novom kultúrnom prostredí. Nabokov rezignuje na bolestné myšlienky o svojej minulosti, ktoré sa stali pre jeho osud charakteristické a memoáre okoreňuje svojim úžasnym humorom. Toto dielo sa k slovenskému čitatel'ovi dostáva po prvýkrát.

Leszek Engelking (1955) patří mezi nejpilnější polské bohemisty po roce 1989. Věnuje se překladu, literární vědě, historii, kritice a publicistice; píše původní básně a prózu. Působí na univerzitě v Lodži. Publikace shrnuje devětadvacet Engelkingových literárněhistorických prací věnovaných české literatuře zejména posledního století, ale i starší: počínaje Máchou přes Richarda Weinera ke Skupině 42, Ivanu Wernischovi a českému surrealismu až po Jáchyma Topola.

Prezentowany w niniejszej książce wybór tłumaczeń poetyckich z wielu języków i epok stanowi niewątpliwie znaczący wkład w dorobek translatorski Leszka Engelkinga. Prezentowani przezeń poeci to wybitni twórcy wzbogacający kulturę literacką (m.in.: Dante, Gumilow, Garcia Lorca, Yeats, Lowell) swoich narodów, będący jednocześnie niekwestionowanym dziedzictwem literatury światowej. Najstarszy tłumaczony w proponowanej książce tekst to hiszpański anonimowy utwór średniowieczny, wiersze najnowsze zaś to przekłady utworów z drugiej połowy wieku dwudziestego. Oryginały prezentowanych dzieł pochodzą z różnych okresów historii, wielu rozmaitych literatur. Oryginalne teksty sytuują się w czasach współczesnych, choć zarazem przekładane utwory nie kryją swej historycznej proweniencji i faktu, że jednym z ich założeń translatorskich jest tu stworzenie słownych artefaktów uzupełniających literaturę docelową, między innymi o dzieła wcześniej w Polsce nieznane. Nie brak również w prezentowanej antologii przekładów konkurencyjnych wobec translacji już istniejących, wpisujących się w szeregi tłumaczeniowe i uzupełniających rozmaite sekwencje translatorskie, stanowiących różne propozycje, które ukazują rozmaite teksty, zderzające się ze sobą w jednej książce w sposoby nieoczekiwane, pobudzające wyobraźnię i często osobliwe.

Leszek Engelking (ur. 2 lutego 1955 roku w Bytomiu) – poeta, nowelista, tłumacz, literaturoznawca i krytyk literacki. Dzieciństwo spędził na Górnym Śląsku. Od 1970 mieszka w Brwinowie pod Warszawą. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Polskiego PEN Clubu, Societé Européenne de Culture, Polsko- Czeskiego Towarzystwa Naukowego i Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. Ukończył (1979) filologię polską (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1984–95 pracował jako redaktor w miesięczniku „Literatura na Świecie”. W latach 1997–98 wykładał historię literatury czeskiej oraz historię filmu czeskiego i słowackiego na Uniwersytecie Warszawskim. W roku akademickim 1997/98 prowadził gościnnie wykłady z historii dwudziestowiecznej literatury polskiej na Uniwersytecie Františka Palackiego w Ołomuńcu (Czechy). W 1998 został doktorantem Uniwersytetu Łódzkiego, w 2002 obronił dysertację doktorską, w 2013 uzyskał stopień doktora habilitowanego. Jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Instytycie Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego.

Książka poświęcona jest Jáchymowi Topolowi (ur. 1962), jednemu z najsławniejszych i najpopularniejszych czeskich pisarzy współczesnych, laureatowi ważnych nagród literackich. Jego utwory są tłumaczone na wiele języków, po polsku ukazała się większość jego dzieł. W pierwszej części publikacji omówiono całość twórczości Topola, natomiast kolejne teksty poświęcone są konkretnym książkom pisarza. Leszek Engelking poruszył m.in. kwestie intertekstualności, narratora naiwnego i związków analizowanych tekstów z romansem łotrzykowskim oraz realizmem magicznym. Przywołał także obecną w twórczości Topola postać mitologicznego łotrzyka, trickstera. Jáchym Topol odwołuje się jednak nie tylko do mitów pradawnych, lecz chce także tworzyć mity nowe – mity współczesnego świata. W książce odwołano się także do stosunkowo licznych motywów polskich w dziełach pisarza.